OR-coaching: soms moet je gewoon iemand wegsturen

wat gebeurde er tijdens de OR-training*?

“De afspraak was: we beginnen die tweede dag om 9.00 uur. Iedereen zat toen ook klaar, behalve één persoon. Ik vroeg de andere vier of ze hem hadden gezien, bijvoorbeeld bij het ontbijt. Nee, was het antwoord. En toen zei iemand ineens: ‘Dit doet hij nou altijd! Altijd te laat! Kunnen we niet gewoon beginnen zonder hem?’ Ik gaf aan dat we nu juist dát niet konden doen. Ze waren daar als groep om samen beslissingen te nemen hoe nu verder samen te werken. Vanuit mij als begeleider is het dan (dus ook) belangrijk dat iedereen aanwezig is voordat we starten. Tijdens de eerste heidag hadden ze ook als volledige groep afspraken gemaakt, onder andere over verantwoordelijkheid nemen voor je (eigen) taken. En dit was, vanuit mijn begeleiding, een daarop verder doorborduren.”

kwam dat OR-lid uiteindelijk nog opdagen?

“Ja, maar pas veel later. In de tussentijd raakte een ander OR-lid zo geagiteerd dat zij al haar frustratie over haar collega in de groep gooide. De andere OR-leden waren het eigenlijk wel met haar eens. Ik vroeg of ze dat wel eens met hem had besproken. Nee. Maar waarom dan niet? Ze gaf aan dat ze dat heel lastig vond om te bespreken, niet de juiste formuleringen wist te vinden en bang was dat ze te veel vanuit haar emotie zou reageren. Ik bood aan om haar te helpen, direct daar, zodra het OR-lid zou komen opdagen. We zaten daar nu toch. En dit was voor de groep nu iets wat de aandacht nodig had. We zouden niet zomaar met ons programma door kunnen gaan alsof er niets aan de hand was. De andere drie waren het hiermee eens en belangrijker: zij deelden de mening van het boze OR-lid, al hadden ze er wat minder moeite mee dan zij.”

hoe is dat gesprek vervolgens gegaan?

“Het OR-lid kwam veel te laat binnen met een half excuus en ging gewoon zitten alsof er niks aan de hand was. Ik liet het andere OR-lid vertellen wat haar dwars zat en hielp haar met de juiste formuleringen. Ook stelde ik vragen om het gesprek te begeleiden. Degene die te laat was hoorde dit allemaal aan en zei toen: ‘Maar heel eerlijk… ik heb ook helemaal geen tijd om dit allemaal te doen, alles wat we gisteren hebben afgesproken is mij veel te veel naast mijn werk. En ik heb ook niet echt zin om het te doen. Misschien moet ik er maar gewoon mee stoppen.’”

wat betekende dit voor de rest van de OR-training*?

“Op dat moment heb ik het gesprek overgenomen om te achterhalen wat dit nou betekende voor de OR als groep en voor de OR-leden; ik begeleidde de groep in de ontstane situatie om samen tot een gedragen oplossing te komen. 

De andere OR-leden vonden het vervelend om te horen dat dit OR-lid zou willen stoppen, zeker omdat ze al zoveel moeite hadden om nieuwe OR-leden te vinden. Maar als diegene er veel moeite mee had om alle afgesproken taken uit te voeren, zou alles wat ze nu aan het afspreken waren natuurlijk ook niet werkbaar zijn voor de OR. Dus als hele OR (inclusief het OR-lid dat later binnenkwam) besloten ze dat het dan misschien inderdaad goed was dat hij stopte met het OR-werk. Waarop ik zei dat, als dit ook daadwerkelijk iets is waar ze het alle vijf mee eens waren, hij dan ook maar beter direct kon vertrekken.”

dus je hebt diegene eigenlijk meteen weggestuurd?

“Ja. Uiteraard vriendelijk en met respect. Maar toch ook dringend verzocht de zaal te verlaten. Hij gaf nog aan dat hij er nu toch was en best nog wel kon helpen, maar daar zag ik vanuit het groepsproces absoluut geen toegevoegde waarde in. Dat heb ik ook uit kunnen leggen. Hij wilde uit de ondernemingsraad stappen, waardoor de andere vier overbleven als ondernemingsraad. Dan moesten zij ook aan de slag als team en afspraken maken, zonder het gestopte OR-lid.”

hoe zag de rest van de dag eruit?

“Ik heb ervoor gezorgd dat ze goed afscheid van elkaar namen. Het was natuurlijk een vreemde wending. De dag ervoor hadden ze nog samen afspraken over de samenwerking gemaakt, gewerkt aan binding als team. En nu was er ineens één persoon minder. Het voelde alsof de OR werd ‘geamputeerd’. 

Met de overgebleven OR-leden heb ik daarom gekeken naar wat er allemaal de eerste dag besproken is en wat de gewijzigde samenstelling betekende voor de gemaakte afspraken. En zo hebben we samen de rest van het programma vormgegeven. Aan het einde van de tweede heidag was iedereen tevreden en ik heb vernomen dat er later in de organisatie ook geen problemen zijn ontstaan door deze situatie. Met zijn vieren hebben ze het OR-werk goed opgepakt en de relatie met het gestopte OR-lid was en bleef ook goed.”

wat is voor jou de belangrijkste conclusie hiervan?

“Een ‘aardige’ coach had misschien het vijfde lid binnenboord gehouden tijdens de training, om de vrede te bewaren. Misschien was het te laat komen van dat OR-lid niet eens een issue geweest en zouden ze met zijn allen zoals afgesproken, alleen dan 20 of 30 minuten later, aan de slag zijn gegaan. Maar dan zou de OR nog steeds met een lid zitten dat er eigenlijk geen zin in had of tijd voor had, en een ander lid dat zich daar gigantisch aan zou blijven ergeren. Ik heb in dit geval niet aardig gehandeld, de confrontatie opgezocht, ten behoeve van het goed functioneren van de groep. En door respectvol met elkaar om te gaan was iedereen ook (blijvend) tevreden met de oplossing.”