De COVID-19 overheidsmaatregelen zijn versoepeld. Nu heeft de werkgever de mogelijkheid om de quarantaineregels voor essentiële medewerkers nog verder te versoepelen. Wij krijgen daar vragen over, daarom een korte uitleg én advies.
De overheidsmaatregelen zijn niet overal even helder. Maar het helpt ook niet als artikelen op nieuwssites het nog verwarrender maken. Begrippen als quarantaine en isolatie worden door elkaar heen gebruikt en de (ingewikkelde) regels van de overheid zijn niet goed nagelezen.
Want eigenlijk is er niets aan de hand, deze uitzondering gaat over een hele kleine groep mensen. Alle andere werknemers mogen gewoon onbeperkt aan het werk, zonder quarantaine. Dus medewerkers ‘essentieel’ verklaren verandert daar niet zo heel veel aan. Wat betekent het dan wel? We hebben het voor je uitgeplozen en leggen het graag uit.
uitzondering quarantaine voor werknemers in essentiële bedrijfsprocessen
In de aangepaste overheidsmaatregelen die op 25 januari jongstleden in gingen wordt er een onderscheid gemaakt of een medewerker wel of niet essentieel is voor het bedrijfsproces.
Een ‘essentiële medewerker’ hoeft niet 10 dagen* in quarantaine nadat hij/zij in nauw contact is geweest met iemand die besmet is.
De werkgever kan beslissen dat er medewerkers in de organisatie essentieel zijn voor het bedrijfsproces, maar moet dat eerst voorleggen aan de ondernemingsraad als instemmingsaanvraag.
wel of niet essentieel: instemmingsrecht
Als de werkgever wil afwijken van de quarantaineregels mag dat alleen na instemming van de OR. Zo heeft de overheid het nu vastgelegd in de richtlijnen. En die instemmingsaanvraag moet voldoen aan de regels van Artikel 27 WOR.
de nu geldende quarantaineregels
De quarantaineregels zijn alleen van toepassing voor iemand die in contact is geweest met een besmet persoon.
De werkgever mag alleen aanpassingen doen in de regels zoals die gelden voor quarantaine. Alle andere regels blijven gewoon gelden.
Met andere woorden, de basisregels blijven gewoon gelden voor iedereen:
- was vaak en goed je handen
- houd 1,5 meter afstand
- als 1,5 meter niet mogelijk is, dan is een mondkapje verplicht
- blijf thuis bij klachten en laat je direct testen
- werk zoveel mogelijk thuis
- zorg voor voldoende frisse lucht
Maar… niemand hoeft in quarantaine als hij/zij langer dan een week geleden een boosterprik heeft gehad of korter dan 8 weken geleden corona heeft gehad.
wat is het verschil tussen quarantaine en isolatie?
De quarantaineregels gelden alleen als je met iemand in contact bent geweest die corona(-verschijnselen) heeft.
Iemand moet altijd in isolatie als hij/zij positief getest is op corona.
En alleen voor de quarantaineregels mogen uitzonderingen worden afgesproken, er mogen geen uitzonderingen afgesproken worden voor de isolatieregels.
voorwaarden overheid uitzondering quarantaineregels
De overheid stelt 4 duidelijke regels waar de uitzondering op de quarantaineregels aan moet voldoen:
- het gaat om werknemers die essentieel zijn voor de continuïteit van de organisatie (zonder deze werknemer wordt de bedrijfsvoering ernstig belemmerd)
- de werknemer kan niet vervangen worden
- de werknemer kan de functie niet vanuit huis doen
- de werknemer heeft geen klachten en is niet positief getest
mag je als werkgever vragen of iemand gevaccineerd is?
De werkgever mag een medewerker vragen of of hij/zij gevaccineerd is (of een boosterprik heeft gehad) als daar een ‘goede reden’ voor is. De werknemer hoeft op deze vraag geen antwoord te geven.
Heel praktisch: de werkgever kan dus niet zeker weten wie er wel of niet gevaccineerd is of een boosterprik heeft gehad.
conclusie:
afspraken over uitzonderingen op de quarantaineregels? alleen voor medewerkers zonder boosterprik in een essentieel bedrijfsproces
De quarantaineregels gelden niet voor mensen die meer dan een week geleden een boosterprik hebben gehad, maar als werkgever weet je dat niet omdat de werknemer daar geen antwoord op hoeft te geven.
Uiteraard kan de werkgever uitzonderingen op de quarantaineregels af gaan spreken met de OR, door een instemmingsaanvraag.
Maar de uitzonderingen die je gaat afspreken gelden (dus) alleen voor medewerkers die niet gevaccineerd zijn of geen boosterprik gehad hebben. Want alle andere medewerkers hoeven sowieso alniet in quarantaine.
waar moet de instemmingsaanvraag aan voldoen?
De instemmingsaanvraag van de directie moet in ieder geval voldoen aan de vier voorwaarden van de overheid. Dus moet er een goed onderbouwde risico-inventarisatie gemaakt worden van:
- de risico’s voor het bedrijf als er (ineens/veel) mensen in quarantaine moeten
- de risico’s voor het bedrijf als er (ineens/veel) mensen besmet raken met corona (en in isolatie moeten)
Want voor beide situaties geldt dat er (ineens) medewerkers niet kunnen komen werken, met als gevaar dat het bedrijfsproces in gevaar komt.
En voor de situatie van ‘(ineens/veel) mensen in quarantaine’ moet de directie dan duidelijke alternatieve regels maken hoe daar mee om te gaan. Deze regels en afspraken moeten vervolgens ook nog in de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) worden vastgelegd. Dat alles bij elkaar kan een lastige en ingewikkelde discussie worden tussen OR en Bestuurder.
advies: geen aanpassing quarantaineregels, wel zelftests
advies 1
Ons eerste advies:
Aan de ene kant omdat het lastig is om hier goede regels over af te spreken ( uitzonderingssituaties, AVG, instemmingsaanvraag OR, etc.), anderzijds omdat het gaat om (waarschijnlijk) een hele kleine groep van het totaal aantal medewerkers.
advies 2
Ons tweede advies is om (in een instemmingsaanvraag aan de OR) één door de overheid aangereikte afspraak over te nemen
Werk dit overheidsadvies samen uit, als OR en directie, voor jouw organisatie:
Zo’n test mag, vanwege AVG-regelgeving** niet verplicht worden gesteld door de werkgever. De werkgever mag vragen om de uitslag van de test te zien, maar de werknemer is niet verplicht om dat testresultaat te overhandigen.
Wat de werkgever (samen met de OR) wel af mag spreken is dat als een medewerker weigert te testen of weigert zijn testresultaat te laten zien, dat hij/zij vanaf dat moment verplicht thuis moet gaan werken. Als thuiswerken niet mogelijk is, dan kunnen de OR en Bestuurder samen afspraken maken hoe om te gaan met loonbetaling*.
tot slot: maak het jezelf niet te moeilijk
Dus: “Wirwar aan quarantaineregels biedt uitkomst”? Nou nee, er is gewoon niet zo veel aan de hand.
Regels en afspraken zijn belangrijk. Zeker wanneer het de gezondheid van medewerkers aangaat en de continuïteit in de organisatie. Maar laten we het elkaar niet moeilijker maken dan het al is: Voorkom dat je regels gaat afspreken voor uitzonderingssituaties. Maar ga wel op zoek naar de best werkbare en meest praktische oplossing voor alle belangen in de organisatie en die van de individuele medewerker.
Heb je naar aanleiding van dit artikel nog vragen? Neem gerust contact op, we helpen je graag verder.
Dit artikel kwam mede tot stand in samenwerking met Jolande Janssen, advocaat en specialist medezeggenschap.
*10 dagen in quarantaine of 5 dagen, indien op de 5de dag geen klachten én een negatieve test bij de GGD.
*er zijn nu uitspraken van rechters dat loonbetaling bij ‘niet testen’ (of ‘weigeren mondkapje’) niet altijd vanzelfsprekend is; rechters maken hierbij in elke situatie opnieuw een afweging tussen het bedrijfsbelang en de impact op het persoonlijke belang van de medewerker
**De AVG geldt niet als de uitslag van de sneltest alleen wordt afgelezen én:
- de testuitslag niet opgenomen wordt in een bestand
(zoals een Excel lijst met namen en de gemeten testuitslagen) - de sneltest niet geautomatiseerd plaatsvindt
(zoals met bepaalde elektronische analyseapparatuur) - de verwerking van de testresultaten geen geautomatiseerd gevolg heeft.
Worden de uitslagen opgenomen in een bestand, vindt de sneltest geautomatiseerd plaats en/of heeft de verwerking een geautomatiseerd gevolg? Dan geldt de AVG dus wél. Want dan worden gegevens over de gezondheid van medewerkers verwerkt.
