Bedrijven willen dat de medewerkers weer (meer) naar kantoor gaan komen. Kijk je als OR toe of neem je een actieve rol in?
Organisaties in Nederland staan voor een keuze: hoe willen we dat medewerkers, vooral ook veilig, weer op kantoor gaan samenwerken? Het is geen keuze meer of het gaat gebeuren, de keuzes zijn nu het ‘hoe’ en ‘wanneer’?
De ondernemingsraad staat daarmee ook voor een keuze: ga je een actieve rol spelen of kijk je alleen vanaf de zijlijn toe? Feit is dat je bij een actieve rol ook invloed gaat krijgen op de eindbeslissingen. Als je als OR alleen achteraf aan de bel gaat trekken, zul je zeker ervaren worden als een negatieve speler… “Iedereen wil toch dat het goed gaat? Dus waarom is de OR nu weer zo lastig?”
OR en Bestuurder hebben hetzelfde doel
Een (heel) groot voordeel in deze situatie: als OR en als Bestuurder heb je hetzelfde doel.
het doel van de Bestuurder: tevreden medewerkers
De Bestuurder wil graag dat de effectiviteit van de medewerkers toeneemt en wil voorkomen dat medewerkers besmet raken. Vooral dat laatste is de meeste Bestuurders veel aan gelegen.
Niet alleen is de organisatie verantwoordelijk voor de veiligheid van de medewerkers, het risico dat grote groepen medewerkers of zelfs hele afdelingen in quarantaine moeten, is niet goed voor de business.
Maar ook zorgen voor minder stress en meer plezier in het werk is belangrijk voor organisaties: het zorgt immers voor een laag ziekteverzuim en minder verloop (medewerkers die ontslag nemen) in de organisatie.
het doel van de OR: tevreden medewerkers
De doelen van de OR, als vertegenwoordiger van de medewerkers, zijn niet heel anders dan die van de Bestuurder (nog los van de wettelijke taken die de OR heeft). Ook de OR wil dat de medewerkers zich veilig voelen en ook veilig zijn. En vooral niet met corona besmet raken op het werk.
Bovendien is het welzijn van de medewerker belangrijk voor je: als jouw invloed als OR leidt tot minder stress en meer plezier van de medewerkers… heb je een tevreden achterban (en heb je je taken als OR vervuld).
maar de OR heeft toch wettelijke taken?
Als ondernemingsraad heb je een duidelijke rol in alles wat met beleidszaken te maken heeft. Een aantal voorbeelden van situaties en wat de wettelijke taak of rol van de OR daarin kan zijn. Met nadruk op ‘kan zijn’, omdat het ook aan de OR zelf is of je deze wettelijke taak wilt uitvoeren. Simpel gezegd: de Bestuurder heeft de wettelijke plicht om advies of instemming te vragen, de OR heeft het recht (en dus de keuze) om daar wel of niet op te reageren.
Waarschijnlijk staan de bureaus op kantoor nu veel dichter bij elkaar dan volgens de 1,5 meter regel. Dat betekent dat de werkplekken opnieuw moeten worden ingericht. Ook zullen misschien werktijden worden aangepast, of moet worden herzien wanneer medewerkers bereikbaar moeten zijn. Allemaal zaken waar ook een ‘wettelijk randje’ aan zit.
een paar voorbeelden van mogelijke wettelijke taken
Daarom een aantal voorbeelden van zaken die voor de OR een rol kunnen spelen:
- als de herinrichting (veel) geld kost: het doen van een belangrijke investering → adviesrecht volgens WOR Artikel 25 lid 1, h
- een nieuwe RI&E (risico inventarisatie en evaluatie van de ARBO-omstandigheden): een regeling op het gebied van arbeidsomstandigheden → instemmingsrecht volgens WOR Artikel 27 lid 1, d
- het Personeelshandboek aanpassen op hybride werken: arbeidstijden, vakantieregeling, beloningssysteem, beoordeling, werkoverleg, etc.→ instemmingsrecht volgens meerdere onderdelen WOR Artikel 27 lid 1
- het samenvoegen van afdelingen: wijziging in de organisatie / wijzigingen van de bevoegdheden → adviesrecht volgens WOR Artikel 25 lid 1, e
- sluiten van vestigingen: belangrijke inkrimping van de organisatie → adviesrecht volgens WOR Artikel 25 lid 1, d
iedere situatie is uniek
In de voorbeelden hebben we gekeken naar de meest voorkomende situaties. Maar dit zijn maar voorbeelden. Bij jou in de organisatie kan het nét even anders zijn, maar kan er (ook) toch een wettelijke taak liggen voor de OR.
de OR als ‘bewaker’
Natuurlijk kun je je (en zul je je misschien in sommige situaties wel moeten) richten op je wettelijke rol. Soms wil een organisatie gewoon te snel en gaat daarin voorbij aan de rechten van medewerkers of misschien wel aan (wettelijke) regels die voor jouw branche of bedrijf gelden.
In zulke situaties kun je misschien niet anders dan je rol als ‘bewaker’ op je nemen. Maar dat is niet de plek of de rol met de meeste invloed op het uiteindelijke beleid of beslissingen. Sterker nog: je zult al snel als negatief ervaren worden.
de OR als overleg- en sparringpartner
Je doel als OR verschilt weinig van die van de Bestuurder: snel en veilig naar een situatie toe die voor iedereen goed en prettig is. Dus als je jezelf als OR kunt opstellen als sparringpartner bij het bedenken van de maatregelen of besluiten, dan is je invloed maximaal.
maar… hoe word ik dan sparringpartner?
Door een open en coöperatieve houding aan te nemen in het gesprek met de Bestuurder zul je het meest bereiken.
Je bent immers een vertegenwoordiging van de medewerkers; de kans is groot dat als jij als OR het eens bent met de maatregelen, de Bestuurder meer draagvlak heeft voor de in te voeren regelingen en maatregelen.
Buiten dat kun jij als OR, met een goede feeling van wat er op de werkvloer gebeurt, al in de eerste fase van gesprekken aangeven waar de ‘beren op de weg’ zitten bij de invoering van regelingen en maatregelen. Door daar samen, als OR en Bestuurder, een oplossing voor te vinden, zal het invoeren van de regelingen en maatregelen makkelijker en vooral ook sneller gebeuren. Een win-win voor iedereen dus: Bestuurder, OR én de medewerkers.
maar… het is zo logisch wat ze willen doen
Vaak zul je bepaalde voorgenomen besluiten van de Bestuurder best wel logisch vinden, ook al zijn ze misschien niet in het belang van enkele individuele medewerkers, maar wel in het belang van de gehele organisatie. Ook dan is het van belang om in gesprek te gaan met de Bestuurder. Waarschijnlijk weet de Bestuurder niet eens om welke (kleine of grote) bezwaren het gaat. Als je het samen bespreekbaar maakt, kun je misschien zelfs daar een oplossing voor bedenken.
maar… we hebben het zelf al zo druk, moet dit?
In de praktijk zien we dat veel OR-leden al best wel overbelast zijn met hun eigen werk in de organisatie. OR-werk is tenslotte iets wat je er ook nog ‘bij’ moet doen (ook al krijg je er uren voor).
Maar juist nu hier tijd aan besteden, zorgt dat je het later makkelijker hebt. Want over een aantal maanden (of jaren) nog moeten praten of bakkeleien over slecht genomen besluiten kost heel veel meer energie en vooral ook meer tijd. Zorg dat besluiten die nu genomen worden ook goede besluiten zijn.
En bedenk: ook de Bestuurder en zijn managers hebben het druk en een grote werkbelasting. De kans dat zij zaken over het hoofd zien in hun besluitvorming op dit moment is groot.
het OR-werk weer oppakken: de OR op kantoor
Ongetwijfeld heb je als OR het afgelopen jaar ook veel (of alleen maar) digitaal samengewerkt. Maar digitaal vergaderen is écht heel iets anders dan fysiek aanwezig zijn. We hebben daarover al enkele artikelen geschreven [links].
Het is dus tijd om ook als OR-leden weer tijd vrij te maken voor fysieke vergaderingen, want een OR-vergadering is niet alleen maar een ‘vergadering’, het is ook een team-meeting om de ideeën en beelden weer op één lijn te krijgen.
En het is natuurlijk ook een mooie opsteker voor de Bestuurder als jij als OR je als een van de eersten gaat houden aan de nieuwe regels en maatregelen. Daarmee ben je dan meteen een actieve uitdrager van het ‘nieuwe normaal’ bij jou in de organisatie.
