Klokkenluiders zijn belangrijk in een organisatie, maar vaak niet (voldoende) beschermd of niet gehoord. Een nieuwe wet gaat daar verandering in brengen.

wet Huis voor Klokkenluiders

Het wetsvoorstel is al in 2012 ingediend, maar op 22 april van dit jaar is de wet Huis voor Klokkenluiders eindelijk in het Staatsblad terecht gekomen. Deze wet is per 1 juli 2016 in werking gegaan.

waar gaat de wet over?

Het gaat over medewerkers die een vermoeden hebben van een misstand met een maatschappelijk belang; zij moeten dat vrijelijk kunnen melden in de organisatie. Zo kan de organisatie die vermoede misstand onderzoeken en maatregelen nemen (als dat nodig is). Als dit niet leidt tot aanpak van de misstand, dan kan de medewerker het vermoeden melden bij het Huis voor Klokkenluiders. Het Huis adviseert de medewerker en kan een onderzoek doen naar het vermoeden van de misstand.

een verplichte meldregeling

De wet regelt onder meer dat alle organisaties met meer dan 50 medewerkers (en waar dus ook een ondernemingsraad zou moeten zijn) wettelijk verplicht zijn om een interne meldregeling te hebben. Er moet een procedure zijn die vaststelt hoe de werkgever omgaat met meldingen.

Die procedure moet in ieder geval gaan regelen:

• op welke manier met de interne melding wordt omgegaan;
• wanneer er sprake is van een vermoeden van een misstand;
• bij wie de medewerker het vermoeden kan melden;
• dat de werkgever de melding vertrouwelijk moet behandelen als de medewerker dat wil;
• dat de medewerker de mogelijkheid heeft om in vertrouwen een adviseur te raadplegen over het vermoeden van een misstand.

 

geen benadeling voor de klokkenluider / medewerker

De medewerker mag geen nadeel hebben als hij of zij klokkenluider is; het is in het algemeen belang dat misstanden zo snel mogelijk gemeld worden en er actie op ondernomen wordt, voordat de misstand nog groter wordt.

Huis voor Klokkenluiders: instemmingsrecht voor de ondernemingsraad

Volgens dezelfde wet krijgt de ondernemingsraad instemmingsrecht over hoe binnen de organisatie wordt omgegaan met het melden van een vermoeden van een misstand en hoe wordt omgegaan met klokkenluiders. Tijd voor actie dus; niet alleen voor de Bestuurder, maar ook voor de OR. Want als OR kun je natuurlijk zelf proactief actie ondernemen.

instemmingsrecht (interne) klachtenregeling

De ondernemingsraad heeft al vele jaren instemmingsrecht op de interne klachtenregeling. Denk hierbij aan klachten over pesten op het werk of ongelijke behandeling. Daarvoor wordt vaak een onafhankelijke vertrouwenspersoon aangesteld.

Die vertrouwenspersoon kan met deze nieuwe wet Huis voor Klokkenluiders een aanvullende betekenis krijgen. Of misschien wil de werkgever juist dat klokkenluiders bij iemand anders dan de vertrouwenspersoon terecht kunnen. Kortom: tijd om er aandacht aan te besteden als OR.

 

TIP 1: onderzoek nu wat de bestaande regelingen zijn

De belangrijkste tip voor nu: onderzoek alvast welke regelingen, afspraken of gewoonten er binnen de organisatie zijn op gebieden als klachtenafhandeling, ongelijke behandeling en het melden van misstanden.

 

TIP 2: bespreek met de Bestuurder

Kaart deze nieuwe wet ook alvast aan bij de Bestuurder en informeer wat zijn/haar wensen zijn of hoe hij/zij denkt het aan te gaan pakken. Maar bespreek samen ook alvast wat de voor- of nadelen zouden zijn bij een interne of juist externe persoon waar de klokkenluider kan gaan ‘melden’. En zou dat wellicht ook bij de OR (moeten) zijn? Stem vooral de wijze van benadering op elkaar af, maar neem verder nog geen inhoudelijke beslissingen! De wet is nog niet ingevoerd…

Wil je meer weten over deze wet? Na de zomer komt er een nieuw eBook uit in de serie eBooks ondernemingsraad: het eBook Huis voor Klokkenluiders. Ook dit eBook zal praktische tips en voorbeelden bevatten om er zelf mee aan de slag te gaan. Maar voor nu: begin bij TIP 1.