Bij veel organisaties is het nu druk. Er ligt veel werk en vacatures blijven openstaan. En dus werken op dit moment veel mensen over. Maar wat zijn daar de regels en afspraken over?
het gaat goed met de economie
Economisch gaat het goed met Nederland. Ondanks alle corona-maatregelen zijn er in Nederland veel organisaties en branches waar het ook écht heel goed gaat. Volgens de onderzoeksresultaten van het CBS is de inflatie steeds verder aan het dalen maar nemen de afzetprijzen in de industrie toe en is het aantal openstaande vacatures gestegen tot een recordaantal.
veel openstaande vacatures
Praktisch gezien betekent het dat de meeste afdelingen bij bedrijven het heel erg druk hebben met het verwerken en uitvoeren van opdrachten, maar dat eigenlijk iedereen ook collega’s tekort komt. Er wordt hard gewerkt en het werk komt maar niet af…
thuiswerken: onbetaald meer uren draaien
Veel medewerkers in organisaties voelen de verantwoordelijkheid om het werk af te maken. Juist omdat nog veel medewerkers geheel of gedeeltelijk thuiswerken, wordt er al snel wat meer uren gewerkt; om het werk maar af te krijgen. In Nederland doen bijna twee op de drie werkenden wekelijks onbetaald overwerk, bij een kwart gaat het zelfs om 6 tot 10 uur per week.
onbetaald overwerken, mag dat?
Maar dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn, vaak of veel overwerken zonder dat je er voor betaald krijgt. Tenminste, het ligt eraan welke afspraken er zijn gemaakt. Wettelijk gezien bestaan er namelijk geen rechten op overwerkvergoeding(en).
overwerk hoort bij de baan
In sommige functies is de afspraak dat overwerk niet wordt uitbetaald. Meestal betreft dat leidinggevende of hogere functies in de organisatie en krijgen deze medewerkers daarvoor een goed salaris, vaak boven de CAO-schalen uit. Dan is de redenatie dat overwerk, of ‘het werk afmaken’, onderdeel is van de baan. In de arbeidsovereenkomst (je ‘contract’) is dan ook geen aantal te werken uren per week of maand vastgelegd.
overwerk is vastgelegd in afspraken
Voor het grootste deel van medewerkers in bijna elke organisatie zijn afspraken gemaakt over overwerk en de vergoeding daarvoor. Die afspraken zijn dan vastgelegd in de CAO of in de individuele arbeidsovereenkomst (je ‘contract’). Net zoals in die arbeidsovereenkomst ook vastgelegd is wat het aantal te werken uren per week is.
welke afspraken en regels zijn er voor overwerk?
- cao – collectieve arbeidsovereenkomst
De meeste medewerkers hebben in hun arbeidsovereenkomst een verwijzing staan naar een cao. Aan de afspraken die daarin staan vermeld, moet de werkgever zich verplicht houden.
Zo kan er in de cao een afspraak staan voor een ‘tijd voor tijd’-regeling; dat je overwerk in de ene week of maand als vrije uren krijgt in een andere week of maand. Of afspraken over het maximale aantal overwerkuren. - werktijden Arbeidstijdenwet
Volgens de Arbeidstijdenwet mag een medewerker niet meer werken dan 12 uur per dag en niet meer dan 60 uur per week. Bovendien mag per periode van 4 weken niet meer dan gemiddeld 55 uur per week gewerkt worden en over 16 weken niet meer dan gemiddeld 48 uur per week. - meer werken dan contracturen
Werkt een medewerker meer dan zijn/haar contracturen dan heeft hij/zij recht op het uurloon voor die gewerkte overuren. Alleen met afspraken in de cao mag hiervan afgeweken worden. - vakantiebijslag
Vakantiebijslag moet door de werkgever niet alleen betaald worden over de contracturen, maar ook over de uren die overgewerkt zijn. Deze regel is van kracht sinds de verandering van de WML in 2018. - contractaanpassing na 3 maanden
Als een medewerker minstens 6 maanden in dienst is en in 3 maanden structureel meer heeft gewerkt dan in de arbeidsovereenkomst staat vermeld, dan kan die medewerker een verzoek indienen tot contractverhoging. Er wordt daarbij uitgegaan van het gemiddeld aantal gewerkte uren. Als de werkgever (duidelijk beargumenteerd) kan aantonen dat dit geen structureel overwerken was, maar tijdelijk overwerken, dan is daarmee de contractverhoging van de baan.
advies: zorg voor een duidelijke overwerkregeling
In alle organisaties is het verstandig om een duidelijke overwerkregeling te hebben. Dat voorkomt misverstanden en discussies tussen medewerkers / leidinggevenden / HR. Een ‘overwerkregeling’ is dan gewoon een samenvatting van alle afspraken die daarvoor gelden binnen jouw organisatie.
uitgangspunten overwerkregeling
Uitgangspunt voor zo’n overwerkregeling is in eerste instantie de cao en de wettelijke regelingen zoals hierboven beschreven. Binnen de organisatie kunnen allerlei soorten aanvullende afspraken of regels gelden, maar die mogen alleen maar ‘meer’ zijn (ten gunste van de medewerker) en nooit ‘minder’ dan de cao of de wettelijke bepalingen.
aanvullende afspraken overwerkregeling
Dit kan worden aangevuld met afspraken zoals die bij jou in de organisatie gelden. Denk aan de praktische zaken: hoe het vragen van/om overwerk geregeld is en of iemand daar wel/niet toestemming voor moet hebben/vragen. Maar ook meer specifieke afspraken over hoe je samen omgaat met de cao-afspraken (hoe voeren jullie de ‘tijd voor tijd’-regeling uit) en de wettelijke bepalingen.
instemmingsrecht OR op overwerk afspraken
Worden er regelingen of beleid afgesproken voor groepen van medewerkers in de organisatie of voor alle medewerkers? Dan moet de Bestuurder daarvoor een instemmingsaanvraag indienen bij de OR.
Anders gezegd: zodra er algemene afspraken komen die ‘uitgebreider’ of ‘meer’ zijn dan de cao of wetten, is er sprake van instemmingsrecht. Het kan zijn dat dit instemmingsrecht niet van toepassing is op medewerkers die niet onder de cao vallen; zij kunnen/mogen zelf onderhandelen over hun contractafspraken, tenzij ze de OR vragen om ook hun belangen hierin te vertegenwoordigen.
En ergens is dat natuurlijk logisch te verklaren: het gaat dan over algemene afspraken die medewerkers direct zullen raken in hun portemonnee. Dan zal er iemand de belangen van die medewerkers moeten vertegenwoordigen; en dat is de OR.
vragen over overwerken of een overwerkregeling?
In dit artikel vind je algemene informatie om je op weg te helpen. Maar het kan uiteraard zijn dat je nog andere vragen hebt. Neem contact op en we helpen je graag verder op weg.
Misschien heb je naar aanleiding van dit artikel vragen over vakantiedagen of min-uren? Daar hebben we eerder meer informatie over online gezet.
Neem direct contact op via het contactformulier of bel met assistent Elma Harmans op 040-2813128.
