Veel mensen zetten direct hun hakken in het zand. Gelukkig zie ik ook mensen driftig ‘ja’ knikken als ik een pleidooi houd voor het ondernemerschap.
Het is voor mij een realistisch toekomstbeeld: iedereen zelfstandig ondernemer. Graag leg ik je uit waarom ik dat vind.
Laatst was ik te gast op een verjaardagsfeestje van kennissen. Terwijl ik geniet van een glas rode wijn hoor ik de een praten over zijn baas, de andere over haar medewerkers en een derde over zijn eigen bedrijf. En dan valt mij weer eens op hoe verschillend deze drie ‘groepen’ denken over verantwoordelijkheid: de werknemer vindt dat alle verantwoordelijkheid bij zijn baas ligt, de leidinggevende wijst juist naar haar medewerkers en de zelfstandig ondernemer kijkt verbaasd toe…
zelf beslissen
Als zelfstandig ondernemer beslis ik veel dingen helemaal zelf. Maar over sommige zaken kan of mag ik niet beslissen. In Nederland hanteren (overheids)instanties namelijk veel regels waar ik me als ondernemer aan moet houden. Intussen heb ik gelukkig wel de vrijheid om de ‘hoe-vraag’ te stellen.
de ‘hoe-vraag’
Binnen de regels die er zijn, mag ik zelf beslissen hoe ik mijn plannen en activiteiten uitvoer. Daarover heb ik het complete zelfbeschikkingsrecht. En dat recht zou iedereen moeten hebben: iedereen zou moeten kunnen beschikken over de ‘hoe-vraag’. Ik vraag me af of jij je daarvan bewust bent.
Zoals ik als ondernemer binnen wet- en regelgeving moet acteren, zo ben jij als leidinggevende of medewerker afhankelijk van de regels van de organisatie. Maar neem je wel alle ruimte binnen die regels?
Als jij voor je werkgever aan de slag gaat, dan geeft hij of zij al grotendeels invulling aan de ‘hoe-vraag’. Vaak is je voorganger daaraan debet. Je werkgever heeft bijvoorbeeld slechte ervaringen met hoe jouw voorganger (sommige) taken in het verleden uitvoerde. Maar misschien kwam dat juist doordat die voorganger geen helder beeld had van de gevolgen van zijn daden.
overzicht: gevolgen van acties
Daarom leidinggevende, geef alsjeblieft duidelijk aan wat de gevolgen zijn als medewerkers een klant niet goed helpen. Dat kan heel simpel: ‘Als jij een klant niet (goed) helpt, koopt hij onze producten niet of neemt hij onze diensten niet af. En zijn geld heb ik nodig om jouw salaris te betalen.’
Toch voel jij als medewerker niet dezelfde ‘drang’ als je leidinggevende om de klant zijn geld te laten uitgeven bij jou in het bedrijf. Hoe komt dat? Een leidinggevende wordt de hele dag geconfronteerd met de financiële en organisatorische gevolgen. En jij niet.
Neem als voorbeeld de ober in een restaurant. Na je eerste kop koffie vraagt hij niet meer of je nog wat wilt drinken. Na drie kwartier heb je nog steeds maar één kop koffie gedronken. Vergelijk dat eens met de eigenaar van een bar die een leeg glas wijn meteen opruimt en vraagt of hij nog een wijntje kan inschenken.
betrokken maken
Veel medewerkers zijn helemaal niet betrokken bij het welzijn van de onderneming. Misschien wel bij de afdeling waarop ze werken, maar verder is het best moeilijk om je betrokken te voelen bij heel het bedrijf of de gehele organisatie.
Hoe kun je je wel betrokken voelen als medewerker? Nou, simpel: allereerst door continu op de hoogte te zijn van wat er speelt binnen het bedrijf en op al je vragen een eerlijk en volledig antwoord te krijgen. Op de tweede plaats door te begrijpen wat de positieve of negatieve gevolgen van jouw daden kunnen zijn. En op de derde plaats door verantwoordelijk te zijn voor je eigen acties en daden.
verantwoordelijk voelen en zijn
Voel je als medewerker heel goed aan wat de gevolgen zijn van je acties? En geef je op natuurlijke wijze invulling aan de ‘hoe-vraag’? Ben je zelf verantwoordelijk voor het bereiken van de gezamenlijk afgesproken en overeengekomen doelen? Dan ben je eigenlijk ook een ‘zelfstandig ondernemer’. Maar dan in loondienst.
De onderbouwing van mijn pleidooi voor ‘iedereen zelfstandig ondernemer’ is heel eenvoudig. En gelukkig leggen steeds meer bedrijven verantwoordelijkheden zo laag mogelijk in de organisatie neer.
de verantwoordelijke medewerker
Het effect is direct merkbaar: hoe meer verantwoordelijkheid jij als medewerker krijgt, hoe meer jij je betrokken voelt.
de verantwoordelijke leidinggevende
Wat zijn de moeilijkste obstakels die een bedrijf in dit proces van ‘verantwoordelijkheden verschuiven’ moet nemen? Het zijn vooral de leidinggevenden die aan zet zijn. Zij moeten leren loslaten en een stap terug zetten. In alles.
waarom kies je hier als medewerker of leidinggevende voor?
Het ‘zelfstandig ondernemerschap’ biedt talloze voordelen: je bent niet meer boos omdat de ander niets doet en je bent niet meer gefrustreerd omdat een ander beslissingen voor je neemt. Verder komt iedereen in zijn eigen kracht te staan, gaat iedereen zelfverzekerd optreden en doet iedereen blij zijn werk, dat dan geen ‘werk’ meer heet.
Kortom: ‘zelfstandig ondernemerschap’ legt de kiem voor écht ‘samen-werken’.
wat nu te doen?
Het enige wat dan voor de leidinggevende overblijft is dienend leiderschap. Een leidinggevende die de medewerker ondersteunt, zodat die zijn taak uitstekend kan uitvoeren. En de medewerkers? Die voeren naar eigen inzicht hun taken uit en zijn daarvoor volledig zelf verantwoordelijk.
Dus daarom: iedereen zelfstandig ondernemer! Of je nu in loondienst bent of niet.
